Als verpleegkundige ben jij de drijvende kracht achter goede zorg. Dag in, dag uit draag je bij aan het welzijn van je patiënten en je team. Maar stel je voor dat de zorg die je levert, niet alleen goed is voor de patiënt, maar ook voor de planeet—zonder dat dit ingewikkeld of tijdrovend hoeft te zijn.

Met kleine, slimme stappen kun je niet alleen de zorg groener maken, maar ook de zorgkwaliteit verbeteren. Duurzaamheid gaat verder dan milieuvriendelijk zijn—het raakt de kern van je werk: het creëren van een schonere, gezondere werk/leefomgeving.

Dit artikel biedt 5 praktische stappen en tips om jouw team mee te nemen op deze reis naar duurzamer werken.

STAP 1. Toon leiderschap, geef zelf het goede voorbeeld        

Duurzaam werken begint bij jezelf. Door stil te staan bij je eigen waarden en motivatie, krijg je helder waarom duurzaamheid voor jou belangrijk is en hoe je dit concreet in je werk kunt toepassen.

Zelfreflectie is de eerste stap: hoe verhoud jij je tot de natuur en je omgeving? Misschien merk je hoeveel plastic er dagelijks verspild wordt, of zie je dat apparatuur onnodig aanstaat. Door je eigen werkpatronen bewust te observeren, ontdek je eenvoudig waar je verspilling kunt verminderen en duurzame verbeteringen kunt doorvoeren.

Mentaal plaatje van je doelen

Het creëren van een mentaal plaatje van je doelen helpt je om richting te geven aan je acties en motiveert je om die eerste stappen te zetten. Visualiseer hoe jouw ideale, duurzame werkdag eruitziet. Dit maakt de verandering tastbaar en zorgt ervoor dat je bewuster en consistenter naar je doel toewerkt. Mooi voordeel hierbij is dat hoe duidelijker jij je wens voor ogen hebt, hoe beter het ook voor anderen te begrijpen is.

Kleine aanpassingen in je handelen kunnen al een groot verschil maken. Door bijvoorbeeld apparaten uit te schakelen wanneer ze niet worden gebruikt, medicijnverspilling tegen te gaan, of te kiezen voor herbruikbare materialen, maak je impact en geef je het goede voorbeeld aan je collega's.

Praktisch voorbeeld

Begin klein met een zichtbare actie, zoals het dagelijks controleren van de medicijnvoorraad om verspilling te voorkomen. Hang een poster op met de maandelijkse besparingen in geld en materialen. Of vervang wegwerpbekers door herbruikbare koffiebekers.

In Zwolle nam iedereen gewoon een eigen beker mee en liet deze op het werk staan, zodat er geen nieuwe bekers aangeschaft hoefden te worden. Dit is niet alleen een duurzame oplossing, maar laat ook zien hoe eenvoudig kleine veranderingen in het dagelijks gedrag geïntegreerd kunnen worden.

STAP 2. Voel de team/ werkcultuur om je heen 

Alleen ben je sneller, samen kom je verder. Om samen effectief te kunnen veranderen, werkt alleen als je team bereid is om mee te gaan in het proces. De teamcultuur is bepalend voor hoe snel en soepel veranderingen worden geaccepteerd. 

Hoe is dat bij jou: staan je collega’s open om duurzamer te gaan werken? Is de veranderbereidheid groot of schat je deze laag in? Als het gaat over de term duurzamer werken, spelen er regelmatig vooroordelen en aannames mee in communicatie die hierover gaat.

Tip

Luister met open hart, heb geen mening of advies klaar. Wees oprecht nieuwsgierig naar de ideeën van de ander.

Praktisch voorbeeld

Vraag eens tijdens de lunch hoe je collega’s staan tegenover verduurzaming. Vraag bijvoorbeeld: “Wat vinden jullie van het idee om plastic afval te verminderen op onze afdeling?” Dit kan inzicht geven in zowel de bereidheid om te veranderen als de mogelijke weerstand.

STAP 3. Verleid je collega’s op een positieve en betrokken manier, zonder te veel te pushen 

Verandering naar milieubewuster werken kan soms weerstand oproepen, vooral als het als een verplichting wordt ervaren. Daarom is het belangrijk om je collega’s te verleiden in plaats van te dwingen. Inspireer door kleine successen te delen en benadruk de voordelen van duurzame veranderingen, zonder te pushen. Voorbeeld: “Wist je dat herbruikbare medische instrumenten niet alleen afval verminderen, maar ook kosten besparen? Hierdoor houden we meer tijd over voor patiëntenzorg.”

Door regelmatig deze kleine successen te vieren—zoals verminderd afval of lager energieverbruik—maak je duurzaamheid tastbaar en aantrekkelijk voor je collega's. Dit zorgt niet alleen voor een positieve sfeer rondom verandering, maar laat ook zien hoe duurzaamheid bijdraagt aan efficiënter werken. Wanneer collega’s de keuze hebben om zelf duurzame stappen te zetten, voelen ze zich meer betrokken en gemotiveerd. Zo wordt milieubewust werken niet alleen haalbaar, maar ook iets waar iedereen enthousiast van wordt.

Praktisch voorbeeld

Stel voor om wegwerphandschoenen te vervangen door herbruikbare alternatieven en benadruk hoeveel afval dit vermindert. Dit maakt de voordelen van duurzaamheid zichtbaar en concreet.

STAP 4. Zet moedige stappen en denk creatief 

STAP 5. Ontmoet, verbindt, deel verhalen en vier samen resultaat 

De kracht van echte verbinding tussen mensen is onmisbaar als het gaat om het oplossen van het klimaatvraagstuk in de zorg. Door samen te komen, te praten en ideeën uit te wisselen, ontstaat er een collectief bewustzijn en de motivatie om actie te ondernemen.

Wanneer je als verpleegkundige samen met collega’s duurzame doelen bespreekt en deelt, creëer je niet alleen een gevoel van gedeelde verantwoordelijkheid, maar versterk je ook de veerkracht van het team. Het zijn juist de persoonlijke ontmoetingen en gesprekken die empathie aanwakkeren, nieuwe ideeën laten ontstaan en de verandering versnellen. Klimaatverandering aanpakken in de zorg begint bij samenwerking, en die begint bij jou!

TIP: Luister naar elkaar – zonder oordeel - ontmoet elkaar echt. Wees nieuwsgierig naar de ander, óók, of misschien wel JUIST als deze persoon niet deel wil nemen aan je initiatief. Misschien is het niet het juiste moment? De ervaring leert dat niemand tegen een beter milieu is. Het gaat echter vaak gepaard met veel niet meer mogen, kunnen en ‘moeten’ – en daar varen we mensen niet zo goed op.

Tenzij… We iets echt graag willen!

Creëer momenten van verbinding door kleine resultaten te delen en te vieren. 

Organiseer bijvoorbeeld een kort teamoverleg waarin iedereen een duurzaam initiatief kan delen, hoe klein ook. Dit versterkt de onderlinge band en maakt het leuk om samen aan duurzame doelen te werken. Het vieren van successen is een belangrijke stap om duurzaamheid op de lange termijn vol te houden. Dit hoeft geen grote viering te zijn; het kan al door het delen van een klein succesmoment. 

Hang bijvoorbeeld een bord op de afdeling waarop jullie behaalde successen worden bijgehouden: hoeveel energie hebben jullie bespaard? Hoeveel plastic hebben jullie minder gebruikt? Plak er eventueel foto’s bij, zodat je hersens een mentale voorstelling hebben van wat de inspanning oplevert.

Tip: Plaats het bord op een zichtbare plek, zoals in de koffiekamer, zodat iedereen dagelijks de voortgang kan zien. Dit motiveert en zorgt voor trots binnen het team.